"Μ' ένα βιβλίο...πετάω"

της Μάρθας Ο. Μαυρίδου

Καλημέρα καλημέρα!

Με ένα διδακτορικό στα τελειώματά του, το ξεκίνημα μιας νέας θεατρικής απόπειρας με μια νέα ομάδα ενηλίκων (που σημειωτέων, θέλει 3 φορές περισσότερη προετοιμασία), και μ' ένα ταξίδι για να παραβρεθώ στα γενέθλια του μεγάλου μου έρωτα, της λατρεμένης μου πνευματικής κόρης Χρύσας (όταν γίνεσαι 10 δεν κάνει να λείπει η νονά, κάνει;;;), έχασα την παγκόσμια ημέρα του παιδικού βιβλίου που με τόση λαχτάρα περίμενα. Κάλλιο αργά παρά ποτέ όμως. Η ομιλία που θα διαβάστε έγινε στο πλαίσιο μιας εκδήλωσης για το παιδικό βιβλίο στα Τρίκαλα πριν μερικά χρόνια, όπου εκπροσωπούσα το Εργαστήριο Λόγου και Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. 

Το άρθρο αυτό, το αφιερώνω στον καθηγητή μου Β.Δ. Αναγνωστόπουλο, Ομότιμο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, που μου έδειξε τον δρόμο να "πετάω" μέσα από ένα βιβλίο και να μάθω και τους μικρούς μου μαθητές να κάνουνε το ίδιο!

Η αξιοποίηση του βιβλίου μέσα και έξω από το σχολείο

       Η σχέση του παιδιού με το βιβλίο έχει ερευνηθεί και συζητηθεί ποικιλοτρόπως. Επιστημονικές έρευνες έχουν γίνει, γίνονται και θα γίνονται όσο υπάρχουν παιδιά και όσο εκδίδονται βιβλία. Η αλήθεια είναι πως αυτές οι επιστημονικά τεκμηριωμένες έρευνες είναι περισσότερο προϊόντα του εξωτερικού και μας δίνουν την εικόνα των εκεί πληθυσμών. Στην ελληνική βιβλιογραφία ο αριθμός των εργασιών αυτού του είδους, σχετικά με το βιβλίο και τη στάση των παιδιών απέναντί του ή με τον τρόπο που αξιοποιούν το βιβλίο γονείς και δάσκαλοι, είναι πολύ μικρός. Οι ελάχιστες έρευνες που αφορούν το βιβλίο επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους σε συγκεκριμένα ζητήματα, όπως για παράδειγμα προβλήματα αναγνωστικής συμπεριφοράς κ.α.

Κάθε παιδί για να αποκτήσει μια οποιαδήποτε στάση ή συμπεριφορά, άποψη ή θέση, απέναντι σε οτιδήποτε, επειδή εντάσσεται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον που το επηρεάζει και το κατευθύνει, δέχεται την επίδραση διαφόρων παραμέτρων οι οποίες μεσολαβούν και αφήνουν το στίγμα τους. Εάν οι παράμετροι αυτοί είναι ισχυροί στο να καλλιεργήσουν μια σχέση του παιδιού με το βιβλίο, «τα κέρδη που το παιδί αποκομίζει είναι πολλά αφού το διάβασμα βιβλίων είναι πια κάτι το απόλυτα αναγνωρισμένο ως προς την αξία του για τη σωστή ανάπτυξη της προσωπικότητας. Το θέμα είναι πώς θα επιτευχθεί αυτή η πρώτη γνωριμία που θα μετατραπεί σε σχέση αγάπης», γράφει ο Μάνος Κοντολέων.

Η γνωριμία αυτή-που ευελπιστούμε να γίνει μια σχέση με βάσεις και θεμέλια- ξεκινάει, ή πρέπει να ξεκινάει, από πολύ μικρή ηλικία, από τη στιγμή που το παιδί αρχίζει να καταλαβαίνει τολμώ να πω. Τα βιβλία που κυκλοφορούν σήμερα  δίνουν αυτή τη δυνατότητα, αφού κυκλοφορούν και με σελίδες από πολύ μαλακό ύφασμα, με έντονα χρώματα –ειδικά κατασκευασμένα για πολύ μικρά και μεγαλύτερα παιδιά-. Με τον τρόπο αυτό θεμελιώνουμε τη σχέση στοχεύοντας στην καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, την αναβάθμιση του διαβάσματος αλλά και την δημιουργία της επαφής με το φαινόμενο , με την τέχνη προτιμώ, της λογοτεχνίας.

Το βιβλίο γίνεται εργαλείο στα χέρια γονιών και εκπαιδευτικών. Εργαλείο να προσεγγίσουμε ψυχές, να λύσουμε προβλήματα να δώσουμε φτερά στην φαντασία. Μ’ ένα βιβλίο πετάω διακήρυττε η ΙΒΒΥ πριν μερικά χρόνια στο μήνυμα της για την παγκόσμια μέρα του παιδικού βιβλίου και θεωρώ πως πραγματικά όλοι οι άνθρωποι που αγαπούν περισσότερο ή λιγότερο το βιβλίο πιστεύουν σ’ αυτό.

Οι τρόποι να αξιοποιήσουμε το βιβλίο ποικίλουν. Εξαρτώνται από το που, το πότε, με ποιόν και για ποιο λόγο. Αλλά και με ένα σωρό άλλους παράγοντες που λίγο ή πολύ όλοι μας μπορούμε να υποθέσουμε. Κάποιες προτάσεις για τον τρόπο που μπορούμε να δημιουργήσουμε δράσεις σε σχέση με το βιβλίο μέσα και έξω από το σχολείο, τα περιβάλλοντα όπου ζει και αναπτύσσεται το παιδί ο αυριανός πολίτης που θέλουμε να έχει μια συγκεκριμένη στάση απέναντι στο βιβλίο, είναι πάντα χρήσιμες και καλοδεχούμενες και αυτό θα επιχειρήσει το παρόν δημοσίευμα Δίχως γιατί και όχι άδικα!

Εν αρχή είναι η οικογένεια! Αρχή μέση και τέλος. Τα παιδιά είναι οι γονείς τους φίλοι μου και αυτό οι εκπαιδευτικοί το ξέρουν καλύτερα από όλους, μιας και το βιώνουν καθημερινά. Το οικογενειακό περιβάλλον καθορίζει πολλά στοιχεία του παιδιού. Δεν εξετάζουμε όμως ποια είναι αυτά στη σημερινή κουβέντα. Στο ζήτημα που μας αφορά η οικογένεια μπορεί να κάνει πολλά. Ας μην ξεχνούμε πως είπαμε παραπάνω , ότι η αρχή πρέπει να γίνει από την πρωτοσχολική ακόμα ηλικία, τότε που το κύριο περιβάλλον δράσης είναι το οικογενειακό.

1.                             Χρειάζεται να δώσουμε προσοχή στην αναγνωστική

συμπεριφορά. Είναι καλό το παιδί να μας βλέπει να διαβάζουμε σε συγκεκριμένα φάσεις. Κάθε Κυριακή απόγευμα για παράδειγμα, ή στις γιορτές των Χριστουγέννων. Με τον τρόπο αυτό αναγνωρίζει πως είναι μια ανάγκη και σταδιακά μπαίνει κι αυτό στην διαδικασία, και το περιμένει, και αργότερα που αρχίζει να καταλαβαίνει, ασχολείται και το ίδιο με ένα βιβλίο. Μ’ αυτό τον τρόπο καλλιεργείται στο σπίτι ένα κλίμα φιλαναγνωσίας και το βιβλίο κατακτά περίοπτη θέση στην καθημερινότητα όλων. Είναι καλό βέβαια η περίοπτη αυτή θέση να υπάρχει όχι μόνο στις συνειδήσεις αλλά και στην πράξη. Μια πλούσια βιβλιοθήκη δημιουργεί πάντα μια αίσθηση πνευματικού πλούτου. Τα παιδιά έχουν κεραίες πολύ ευαίσθητες και αντιλαμβάνονται τα πάντα. Δεν έχει σημασία να υπάρχει μια βιβλιοθήκη (και εννοώ το έπιπλο) στο σπίτι όπου υπάρχουν βιτρίνες, σεμεδάκια, μπιμπελά εγκυκλοπαίδειες περιοδικά και ευκαιριακά κάποια βιβλία. Η βιβλιοθήκη και όχι μόνο σαν έπιπλο, πρέπει να είναι προσιτή στα παιδιά. Να μπορούν να αγγίξουν, να κοιτάξουν εικόνες, να έχει και βιβλία του δικού τους ενδιαφέροντος. Ακόμα και τα άπαντα της κυρίας Βέφας, αν νομίζετε πως θα κινήσουν το ενδιαφέρον των παιδιών –λόγω σχήματος, χρωμάτων κλπ. –τοποθετήστε τα στην βιβλιοθήκη σας. Τα παιδιά δεν σχίζουν βιβλία. Όχι τουλάχιστον αν από μικρά μάθουν να τα αγαπούν και να τα σέβονται και αυτό συμβαίνει αν βλέπουν ανάλογες συμπεριφορές από τους ενήλικες του σπιτιού. Ε…κι αν σκίσουν και καμιά σελίδα… δεν έγινε και τίποτα… τα πολύτιμα βιβλία βάλτε τα σε ράφια που δεν τα φτάνουν.

Το συντροφικό διάβασμα είναι μια αγαπημένη δραστηριότητα που εξυπηρετεί πολλούς σκοπούς. Μπορεί να υπάρξει σε τρία σχήματα: Ανάγνωση από το παιδί προς τα ενήλικα μέλη της οικογένειας, ανάγνωση από τα ενήλικα μέλη προς το παιδί και η εναλλάξ ανάγνωση όπου διαβάζει π.χ η μαμά, συνεχίζει το παιδί, συνεχίζει ο μπαμπάς κ.ο.κ. Καλό είναι το συντροφικό διάβασμα να καθιερωθεί κατόπιν συζητήσεως όλων των μελών της οικογένειας ως ένα διασκεδαστικό διάλλειμα και να καθιερωθεί για την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα π.χ ή κατά τη διάρκεια των εορτών. Τώρα που πλησιάζει το Πάσχα σας δίνεται μια καλή ευκαιρία να δοκιμάστε.

2.                          Κρατική, δημοτική και ιδιωτική τηλεόραση

Η τηλεόραση είναι πια κομμάτι αναπόσπαστο της ζωής μας.     Ελάχιστα είναι τα νοικοκυριά που δεν έχουν έστω μια συσκευή και πραγματικά τους ζηλεύω που το καταφέρνουν. Συνήθως βλέπουμε την αρνητική πλευρά της και θεωρούμε πως μόνο κακό μπορεί να κάνει. Υπάρχουν όμως θαυμάσιες εκπομπές κυρίως στα κρατικά αλλά και σε περιφερειακά κανάλια που προβάλλουν το βιβλίο, μας παρουσιάζουν νέες κυκλοφορίες, συνεντεύξεις συγγραφέων βάζοντας το βιβλίο μέσα στον σπίτι μας από μια πόρτα που δεν είναι αναμενόμενο. Και το μη αναμενόμενο πάντα κινεί το ενδιαφέρον.

           3.          Τύπος ημερήσιος, περιοδικός, τοπικός

       Οι εφημερίδες και τα περιοδικά σήμερα δεν εξυπηρετούν                    τους σκοπούς που εξυπηρετούσανε παλαιότερα. Τώρα οι πληροφορίες που λαμβάνουμε έρχονται πανταχώθεν! Ωστόσο οι μεγάλες εφημερίδες έχουν ένα ένθετο κάθε εβδομάδα που αφορά το βιβλίο. Επιστημονικά άρθρα, παρουσιάσεις. Ασφαλώς υπάρχουν τα εξειδικευμένα περιοδικά που ασχολούνται επισταμένα με το χώρο. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια, σχεδόν κάθε εφημερίδα συνοδεύεται και από ένα βιβλίο, όπου σε κάποιες περιπτώσεις πρόκειται για εξαιρετικές εκδόσεις.

           4.     Βιβλιοθήκη δημοτική, κοινοτική, του συλλόγου, της γειτονιάς

Μια επίσκεψη στη βιβλιοθήκη είναι πάντοτε μια όμορφη και εποικοδομητική επίσκεψη. Γίνετε μέλος μαζί με το παιδί και δώστε στο ίδιο να φυλάξει την κάρτα του. Δανειστείτε βιβλία, αλλά και επισκεφτείτε την με σκοπό να ψάξετε κάτι ή να μείνετε να κάνετε μια ανάγνωση στο χώρο. Το «κατανυκτικό» κλίμα που επικρατεί συνήθως στις βιβλιοθήκες θα οδηγήσει το παιδί στο να αντιληφθεί την σπουδαιότητα του χώρου και των βιβλίων. Εγώ προσωπικά όταν μπαίνω σε βιβλιοθήκη θέλω να κάνω το σταυρό μου.

           5.          Πολιτιστικό κέντρο-Πολιτιστικές εκδηλώσεις για το βιβλίο                                    

    (εκθέσεις παιδικού βιβλίου, προγράμματα, βιβλιοπαρουσιάσεις, βιβλιοφιλίας, σεμινάρια)

Τα πολιτιστικά κέντρα, οι δήμοι, και διάφοροι φορείς, έχουν μεγάλες δυνατότητες να οργανώσουν δραστηριότητες για το βιβλίο. Εκθέσεις, ομαδικές αναγνώσεις, σεμινάρια είναι δράσεις που φέρνουν ακόμα πιο κοντά παιδιά και βιβλία και όχι μόνο. Ακόμα, οι «Λέσχες Ανάγνωσης». Ο θεσμός αυτός που λειτουργεί θαυμάσια εδώ και κάποια χρόνια και έχει αναθερμάνει τις σχέσεις των ανθρώπων με τα βιβλία. Το τελευταίο διάστημα ξεφυτρώνουν σαν μπουμπούκάκια και παιδικές λέσχες ανάγνωσης. Ψάξτε για μια τέτοια δραστηριότητα ή γιατί όχι, ξεκινήστε την εσείς με το παιδί σας και τους φίλους του.

6.                      Βιβλιοπωλεία, βιβλιοπώλες

Επισκεφτείτε το βιβλιοπωλείο που αγοράζετε τα βιβλία σας μαζί με το παιδί. Δείξτε του πως είναι τακτοποιημένα τα βιβλία στ ράφια, αλφαβητικά ανάλογα με εκδοτικούς οίκους κλπ. Είχα την ευτυχία να μεγαλώσω στην περιφέρεια όπου τα βιβλιοπωλεία ήταν λίγα αλλά οι βιβλιοπώλες αγαπούσαν πραγματικά τη δουλειά τους. Έτσι είχαν πάντα μια καλή πρόταση να σου κάνουν, ιδέες για δώρα σε φίλους, αλλά και σου έδιναν χρόνο για άσκοπες επισκέψεις. Τα μεγάλα βιβλιοπωλεία των αστικών κέντρων  έχουν άλλα προτερήματα για μας τους ενήλικες. Στα παιδιά όμως δημιουργούν την αίσθηση του super market και κατά συνέπεια λανθασμένη εντύπωση για το βιβλίο.

7.                      Κέντρο παιδικού νεανικού βιβλίου, Γ.Λ.Σ., «Κύκλος» Κινητές βιβλιοθήκες

Το Κέντρο παιδικού και νεανικού βιβλίου, η Γυναικεία Λογοτεχνική συντροφιά, Ο Κύκλος του Ελληνικού παιδικού βιβλίου είναι φορείς που δημιουργήθηκαν από ανθρώπους που γράφουν  και αγαπούν τα βιβλία για την προώθηση του θεσμού και την σωστή στάση μας προς αυτόν. Οργανώνουν συνέδρια, εκδίδουν περιοδικά, προκηρύσσουν διαγωνισμούς συγγραφής βιβλίων. Ενεργούν έτσι ώστε να δοθεί ώθηση και όλο και περισσότερος κόσμος να μπει στον μαγικό αυτό κόσμο. Οι κινητές βιβλιοθήκες τέλος είναι ένας θεσμός που ευνοεί την περιφέρεια. Αλλά όχι μόνο αυτήν. Ακόμα και σαν ιδέα ότι τα βιβλία ξεκινούν να ταξιδέψουν για να επισκεφτούν αναγνώστες και να βρουν κάποιον που θα τα αγαπήσει… δίνει φτερά στην φαντασία και μπορεί να γίνει αφορμή για τόσα κι άλλα τόσα παραμύθια.

Μέσα στο σχολείο

1.Βιβλιοθήκη της τάξης και του σχολείου

Πέρα από τη βιβλιοθήκη του σχολείου, είναι πολύ καλό να υπάρχει και η βιβλιοθήκη της τάξης. Αν τώρα δημιουργείται μπορείτε να βάλετε τα παιδιά στην διαδικασία να προτείνουν με ποιον τρόπο θα γίνει η τοποθέτηση στα ράφια, ποιοι θα είναι οι κανόνες δανεισμού κλπ. Αυτό τους δημιουργεί ένα αίσθημα ευθύνης και προστατεύουν με νύχια και με δόντια όσα έχουν μόνα τους δημιουργήσει. Αν υπάρχει ήδη βιβλιοθήκη στο σχολείο γράψτε ένα γράμμα στην τάξη απευθυνόμενοι σε έναν εκδοτικό οίκο να ενισχύσει τη  βιβλιοθήκη σας. Ακόμα μπορείτε να οργανώσετε ένα bazzar κατασκευών, παλιών αντικειμένων , παιχνιδιών ώστε με τα χρήματα που θα μαζευτούν να πάρετε βιβλία. Οι γονείς ενισχύουν πάντοτε τέτοιες προσπάθειες.

2.Η ώρα του βιβλίου – και της λογοτεχνίας στην τάξη

Καθιερώστε την ώρα της λογοτεχνίας. Αφιερώστε την στην ανάγνωση αποσπασμάτων από τα αγαπημένα βιβλία των παιδιών και συζήτηση μαζί τους. Μη φοβηθείτε να κουβεντιάσετε με τα μικρότερα παιδιά. Ακόμα και τα νήπια έχουν πάντα κάτι να πουν. Την ώρα αυτή της λογοτεχνίας μπορείτε να οργανώσετε και ένα εργαστήριο γραφής. Παίξτε μαζί τους και μ’ αυτό τον τρόπο ενεργοποιήστε την φαντασία τους. Την ώρα αυτή μπορείτε κάθε δεύτερη Τρίτη του μήνα να ανακοινώνεται το βιβλίο του μήνα που θα το τοποθετείτε σε μια ειδική θέση στην τάξη. Αυτό μπορεί να γίνει κατόπιν ψηφοφορίας ανάμεσα στα βιβλία που διαβάσατε τις ώρες λογοτεχνίας του μήνα που πέρασε. Το βιβλίο Γραμματική της φαντασίας του Τζιάννι Ροντάρι δίνει πολύ έξυπνες ιδέες για να στήσετε αυτή τη δραστηριότητα.

3.Εκδηλώσεις για το βιβλίο στο σχολείο (έκθεση, εικονογράφηση,

εβδομάδα παραμυθιού, εορτασμός 2/4 πρόσκληση ενός συγγραφέα)

Με αφορμή την παγκόσμια μέρα του παιδικού βιβλίου (2 Απριλίου), και σε συνεργασία με βιβλιοπωλεία ή άλλους φορείς μπορεί να οργανωθεί μια έκθεση βιβλίου. Εκθέσεις βιβλίων όμως οργανώνονται και με συγκεκριμένα θέματα. Την ημέρα του περιβάλλοντος για παράδειγμα ή άλλες παγκόσμιες ημέρες με αφορμή το θέμα της ημέρας που γιορτάζουμε οργανώνουμε και άλλες δραστηριότητες και συνδυάζουμε με έκθεση βιβλίων με συγκεκριμένη αλλά και κοντινή θεματολογία.

4.Εμψυχώσεις βιβλιολογικές (φωνοθήκη, ακουστική βιβλιοθήκη, βιβλιοαινίγματα, διαγωνισμός ανάγνωσης, διαβάζουν οι μεγάλοι κι ακούνε οι μικροί, ραδιοφωνική εκπομπή, οι μικροί κριτικοί, δραματοποίηση, διασκευές)

          Η εμψυχωτικές δράσεις αποτελούν τον πυρήνα της ζωντάνιας και της χαράς σε μια τάξη, σε ένα σχολείο. Οι δράσεις αυτές περιλαμβάνουν όλα όσα ενεργοποιούν ένα παιδί ή μια ομάδα, δίνουν ρεύμα στην ψυχή και απελευθερώνουν το σώμα και τη δημιουργικότητα τους. Το βιβλίο μπορεί να αξιοποιηθεί με πολλούς τρόπους μέσα από τέτοιες δράσεις. Οργανώστε μια φωνοθήκη στο σχολείο (αυτό μπορεί να γίνει και στο σπίτι με τις απαραίτητες προσαρμογές). Ηχογραφήστε τα παιδιά σε διάφορες στιγμές τις σχολικής χρονιάς. Μπορείτε να ορίσετε εκ των προτέρων τα διαστήματα π.χ έναρξη χρονιάς, Χριστούγεννα, Τέλος χρονιάς και να ζητήσετε από τα παιδιά να αφηγηθούν το ίδιο παραμύθι.  Αν επιλέξετε αυτόν τον τρόπο δουλειάς θα πρέπει στα μεσοδιαστήματα να συμπεριλάβετε δραστηριότητες που αφορούν τα συγκεκριμένα παραμύθια. Με τον τρόπο αυτό τα παιδιά αντιλαμβάνονται βιωματικά πια το παραμύθι και κατά συνέπεια υπάρχουν αλλαγές και στην αφήγηση τους. (χρησιμοποιούν περισσότερες λεπτομέρειες, ο λόγος ρέει ευκολότερα κ.α.). Μπορεί ακόμα να λειτουργήσει και ως μια ακουστική βιβλιοθήκη αφού τα προϊόντα της μαγνητοφώνησης είναι πολύ καλά τις περισσότερες φορές και μπορούν να ακουστούν από άλλα παιδιά. Ακουστική βιβλιοθήκη όμως μπορεί και –αυτό προτείνεται- να δημιουργηθεί από τα διάφορα ηχογραφημένα από επαγγελματίες παραμύθια. Δεν είναι όλα τα cd που κυκλοφορούν κατάλληλα για παιδιά. Υπάρχουν όμως και θαυμάσιες δουλειές που έχουν σωστή αφήγηση σωστή δομή στην ιστορία και μπορούν να δημιουργήσουν εικόνες στα παιδιά. Ακούστε λοιπόν ένα βιβλίο και εικονογραφήστε το με τα παιδιά. Τα αποτελέσματα θα σας αφήσουν έκπληκτους. Δημιουργήστε βιβλιοαινίγματα. Αινίγματα δηλαδή που η απάντηση να είναι ο τίτλος ενός βιβλίου ή οι ήρωες. Δώστε το θέμα και αφήστε τα παιδιά να αυτοσχεδιάσουν. Η δράση αυτή λειτουργεί καλύτερα σε ομάδες. Ανοίξτε τις πόρτες του σχολείου και στους μεγάλους. Οργανώστε ένα Κυριακάτικο πρωινό, ή ένα απόγευμα, όπου οι μεγάλοι θα διαβάζουν τα αγαπημένα τους παραμύθια. Τα παιδιά ευχαριστιούνται να φιλοξενούν τους γονείς τους στο χώρο τους και πολύ περισσότερο να τους ακούνε να διαβάζουν παραμύθια μπροστά στους συμμαθητές στους. Κάντε μια ραδιοφωνική εκπομπή με θέμα το βιβλίο. Παρουσιάστε τα αγαπημένα βιβλία των παιδιών, αφηγηθείτε, πείτε τη γνώμη σας για βιβλία που έχετε διαβάσει. Τη γνώμη για τις εικόνες, για την έκδοση, ακόμα και για την ποιότητα του χαρτιού. Βάλτε τα παιδιά να γίνουν μικροί κριτικοί. Να δουν το βιβλίο με διάθεση να ανακαλύψουν τα αρνητικά του στοιχεία νοηματικά, αισθητικά. Η διαδικασία αυτή ενεργοποιεί τη σκέψη τους και τα εμπλέκει στην κριτική σκέψη. Τα βιβλία μπορούν να αποτελέσουν πολύ καλό υλικό ώστε να αξιοποιηθούν θεατρικά. Αυτό μπορεί να γίνει με την τέχνη της δραματοποίησης της ιστορίας ενός βιβλίου, να γίνει αφορμή ο μύθος για θεατρικά παιχνίδια, ακόμα και να γίνει μια ολόκληρη θεατρική παράσταση, όπου εμπλέκεται και η διαδικασία της διασκευής, της κατασκευής των ηρώων και ενισχύεται η δημιουργικότητα και εκφραστικότητα των παιδιών.

5.Περιοδικό, εφημερίδα, βιβλίο

Θυμάμαι πάντα με πολύ χαρά την έκδοση της πρώτης εφημερίδας στο δημοτικό σχολείο. Ήμουν στην Τετάρτη δημοτικού και αποφασίσαμε να εκδώσουμε εφημερίδα. Συγκεκριμένα βγάλαμε ένα φύλλο Α4 γραμμένο στο χέρι. Τα θέματα ήταν ο κόσμος της μουσικής, ανέκδοτα, ακροστιχίδα και μπερδεμένες λέξεις. Όταν το δείξαμε στο δάσκαλο –διότι ήταν δική μας πρωτοβουλία- ενθουσιάστηκε και το έδειξε σε όλο το σχολείο. Εγώ μπορεί να ήμουν μικρή, ήξερα όμως πως δεν κάναμε και πολύ σπουδαία πράγματα. Σήμερα μπορώ να καταλάβω τους λόγους που ο δάσκαλος μου είχε σχεδόν συγκινηθεί. Προτείνετε στα παιδιά να δημιουργήσετε μια εφημερίδα με τα νέα της τάξης, ή ακόμα και του σχολείου. Δώστε αρμοδιότητες και μοιράστε τα θέματα. Η διαδικασία της έρευνας θα ωθήσει τα παιδιά να ανοίξουν βιβλία να ψάξουν. Δημιουργήστε ακόμα και ένα περιοδικό με διάφορα θέματα και στήλες. Τέλος αν ασχοληθείτε με την τεχνική της μυθοπλασίας και οργανώσετε εργαστήρια γραφής εκδώστε το δικό σας βιβλίο. Σίγουρα θα υπάρχουν παιδιά που ζωγραφίζουν ωραία. Εικονογραφήστε τις ιστορίες που φτιάξατε και κάντε το δικό σας βιβλίο. Στην βιβλιογραφία υπάρχουν πολλές ιδέες για την κατασκευή βιβλίων με απλά χαρτιά και εύκολα δεσίματα.

Μπορώ να «μιλάω» πολλές ώρες γι’ αυτό το θέμα αφού υπάρχουν άπειρα πράγματα να κάνει κανείς και είναι δύσκολο να αναφερθούν όλα και να αναλυθούν μέσα σε μια ομιλία. Η χρησιμότητα του βιβλίου είναι αδιαμφισβήτητη και χρειάζεται τη στήριξη όλων μας για να ενισχυθεί. Σε μια εποχή τεχνολογίας, σήμερα που υπάρχουν ακόμα και τα ηλεκτρονικά βιβλία στο διαδύκτιο νομίζω πως ήρθε η ώρα να πάρουμε μέτρα δραστικά. Δράση για το βιβλίο λοιπόν, για την αφή του εξώφυλλου, για το χαρτί, τα γράμματα της εικόνες…δράση για τη μυρωδιά του βιβλίου που ξυπνάει το μυαλό και το ταξιδεύει σε κόσμους μαγικούς.

Βιβλιογραφία:

Αναγνωστόπουλος Β.Δ., Γλωσσικό υλικό για το νηπιαγωγείο (Από τη θεωρία στην πράξη), εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1997

Κύκλος του Ελληνικού παιδικού βιβλίου, Φιλαναγνωσία και παιδική λογοτεχνία, εκδ. Δελφίνι, Αθήνα 1995

Ποσλανιέκ Κριστιάν, Να δώσουμε στα παιδιά την όρεξη για διάβασμα, μετ. Στέση Αθήνη, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1995

Ροντάρι Τζιάνι, Γραμματική της φαντασίας (Πώς φτιάχνουμε ιστορίες για παιδιά), μετ. Μ. Βερτσιώνη – Κοκόλη και Αγγουρίδου – Στρίντζη, εκδ. Τεκμήριο, Αθήνα 1985

Σπίνκ Τζον, Τα παιδιά ως αναγνώστες, μετ. Κυρ. Ντελόπουλου, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1990